Raport QEEG

Terapia EEG Biofeedback zaczyna się od badania diagnostycznego aktywności mózgu. Badanie to polega na wykonaniu analizy ilościowej zapisu EEG (Quantitative EEG, czyli QEEG).

QEEG polega na dokonaniu pomiarów aktywności bioelektrycznej mózgu przy oczach zamkniętych, oczach otwartych w stanie spoczynku oraz w trakcie rozwiązywania zadań (np. liczenie w pamięci, powtarzanie ciągów cyfr, aktywne słuchanie tekstu). Uzyskane w ten sposób pomiary EEG z kilkunastu punktów głowy są następnie przetwarzane statystycznie, porównywane z bazami normatywnymi i wizualizowane za pomocą diagramów tzw. „map mózgu”.

Diagramy te reprezentują rozkłady przestrzenne amplitud poszczególnych rytmów EEG, częstotliwości dominujących, koherencji między poszczególnymi punktami, zmienności sygnału i innych parametrów EEG.

Wykonanie pomiarów EEG zajmuje około 30 minut i zwykle wykonywane jest w godzinach przedpołudniowych. Wykonanie QEEG nie wymaga żadnych specjalnych przygotowań ze strony badanego.

Taka forma analizy dostarcza obiektywnej informacji o pracy mózgu w różnych warunkach i stanowi podstawę do opracowania optymalnego planu treningu EEG Biofeedback. Obiektywna analiza QEEG jest konfrontowana z bardziej subiektywnymi wynikami kwestionariusza symptomów.

Poniżej przedstawiamy opis struktury Raportu QEEG i wskazówki do jego interpretacji.

Podsumowanie raportu

Raport QEEG

Sekcja 1. Odchylenia od wartości normatywnych – prawdopodobne punkty do treningu

  • Im większe koło, tym większa liczba przesłanek wskazujących na potrzebę treningu w danym punkcie
  • Kolor kółek odnosi się do typu rekomendowanego protokołu treningowego, np. niebieski trening Alpha, czerwony Beta, fioletowy SMR.

Sekcja 2. Profile treningowe – rating typowych kategorii treningowych

  • Kolor i długość paska oznacza poziom potwierdzenia profilu przez markery EEG
    • Brązowy i czerwony (potwierdzony)
    • Pomarańczowy i żółty (częściowo potwierdzony)
    • Jasno zielony i zielony (profil nie występuje)

Sekcja 3. Kluczowe wskaźniki Theta/Beta, HiBeta/Beta i Alpha/Theta

  • Wiersze: punkty 10-20
  • Kolumny:
    • OZ (oczy zamknięte)
    • OO (oczy otwarte)
    • ZD (zadanie)
  • Kolor czcionki oznacza odchylenie od norm: P10, P20, P80, P90:
    • Czerwony i żółty (ponad P80, P90)
    • Szary (między P20 i P80)
    • Niebieski i granatowy (poniżej P20 i P10)

Rozkłady przestrzenne odchylenia amplitud względem norm

Raport QEEG

Rozkład przestrzenny amplitud względnych w odniesieniu do norm.
Kolumny od lewej:

  • OZ (oczy zamknięte)
  • OO (oczy otwarte)
  • ZD (zadanie)

Wiersze:
Pasma od Delta (2-4Hz) do Gamma (38-42Hz)
Interpretacja kolorów:

  • Czerwony: amplituda przekracza P80
  • Żółty i pomarańczowy: amplituda miedzy P50 a P80
  • Zielony: amplituda w okolicach mediany
  • Jasnoniebieski: między P50 a P20
  • Granatowy: amplituda względna poniżej P20.

„Mapki” wskazują na najważniejsze odchylenia od norm oraz anomalie przy przejściach:

  • Oczy zamknięte – oczy otwarte
  • Oczy otwarte – zadanie.

Histogramy amplitud dla poszczególnych punktów

Raport QEEG

 

Wykres na górze: rozkłady amplitud (uV) dla poszczególnych pasm (T1, T2, A1, A2, SMR, B1, B2, HB) pogrupowane dla pomiarów przy:
  • oczach zamkniętych,
  • oczach otwartych i zadaniu.
Na wykresie przedstawiono amplitudy dla punktów homologicznych, np. F3 i F4. Co pozwala na wstępną identyfikację asymetrii prawo-lewo.
Wykresy na dole:

  • Linia brązowa – amplitudy względne (procentowe) poszczególnych pasm w danym punkcie
  • Linie szare percentyle: P10, P20, P80 i P90

Brązowa linia powinna przebiegać w torze wyznaczonym przez szare linie.
Znaczące wyjście poza granice toru wskazują na anomalie.

Przekroje czołowe i strzałkowe

Raport QEEG

Przekroje czołowe:

  • Przód (punkty frontalne),
  • Linia centralna
  • Tył (punkty ciemieniowe)

Przekroje strzałkowe:

  • Lewa strona
  • Linia środkowa
  • Prawa strona

Na każdej stronie raportu w tej sekcji znajdują się trzy wykresy, od góry:

  • Oczy zamknięte
  • Oczy otwarte
  • Zadanie

Na każdym wykresie:

  • po lewej stronie amplitud względne (dane pomiarowe),
  • po prawej normy (mediany)

Przy analizie należy zwrócić uwagę na strukturę diagramów (położenie linii i ich symetrię w porównaniu do przebiegów wzorcowych).

Analiza relacyjna (wskaźniki)

Rozkłady przestrzenne najważniejszych wskaźników:

  • Theta/Beta przy OZ, OO, ZD
  • HiBeta/Beta przy OZ, OO, ZD
  • T/B: Zadanie / Oczy otwarte
  • H/B: Zadanie / Oczy otwarte
  • Alpha/Theta
  • Theta1/Theta2
  • Alpha1/Alpha2
  • SMR amplituda względne

Wartości podwyższone lub obniżone wyróżniane są zmianą koloru czcionki:

  • Czerwony i żółty – wartości podwyższone
  • Niebieski i granatowe – wartości obniżone.
  • Szary – wartości w normie, tzn. pomiędzy P20 i P80.

Analiza Alpha

Raport QEEG
Rozkłady przestrzenne:

  • Amplituda Alpha przy OZ
  • Amplituda Alpha przy OO
  • Relacji Alpha OZ/Alpha OO.

Alpha przy oczach zamkniętych powinna być większa od Alpha przy oczach otwartych o niemniej niż:

  • Punkty czołowe i skroniowe: 25%.
  • Punkty centrale: 30%
  • Punkty ciemieniowe 40%
  • Punkty potyliczne: 60%

Wykres zmian amplitudy Alpha rejestrowanej podczas pomiaru w punktach ciemieniowych i centralnych.
Wykres jest podzielony na trzy segmenty: OZ, OO, ZD.
Poprawny wykres jak na zamieszczonym przykładzie.

Asymetrie i odwrócenia

Raport QEEG
Asymetria to różnica (>15%) amplitud (uV) lub amplitud względnych (%) pasm Alpha lub Beta miedzy punktami homologicznymi, np. F3-F4, P3-P4.
Odwrócenie to różnica amplitud (uV) i amplitud względnych (%) Alpha lub Beta „przód tył”, np. F3-P3, Fz-Pz.
Silnym markerem asymetrii lub odwrócenie jest współwystępowanie różnicy między amplitudami (uV) i amplitudami względnymi oraz przy różnych stanach: OZ, OO, ZD.
Wystąpienie asymetrii lub odwrócenia sygnalizowane jest kolorem czcionki:

  • Szary – w normie
  • Żółty – podwyższona różnica 10-20%
  • Czerwony – różnica większa niż 20%.

Wykresy radarowe ułatwiają identyfikację asymetrii i odwróceń.

Analiza koherencji

Raport QEEG

Wykresy koherencji Theta, Alpha, SMR, Beta i HiBeta przy oczach zamkniętych, otwartych i zadaniu.

  • Koherencja F3-F4
  • Koherencja C3-C4
  • Koherencja P3-P4
  • Koherencja T3-C4
  • Koherencja C4-T4
  • Koherencja Cz-Oz
  • Koherencja F3-P3
  • Koherencja F4-P4
  • Koherencja Fz-Pz

Wielkość koherencji powinna maleć wraz ze wzrostem częstotliwości pasma, tzn. linie na wykresach powinny mieścić się w torach wyznaczonych szarymi liniami.
Szare linie oznaczają percentyle: P10, P20, P80, P90.
Na linii środkowej oraz w obszarach ciemieniowych i potylicznych koherencja HiBeta jest wyższa niż Beta.

Linia centralna

Raport QEEG

„Gorące skronie” to podwyższone wartości Beta i HiBeta w obszarach skroniowych T3 i T4.
Rozłączenie skroniowe to znacząca (>100% lub <50%) asymetria amplitud HiBeta między T3 i T4.
Wykresy amplitud HiBeta na linii środkowej powinny wyglądać jak „spodki”. Wysokie wartości na brzegach, przekraczające szare linie wskazują na „gorące skronie”.
Wykresy powinny być możliwie symetryczne względem Cz.
Przy analizie HiBeta na linii centralnej, konieczne jest wykluczenie możliwego wpływu artefaktów mięśniowych na ocenę gorących skroni lub rozłączenia skroniowego.

Przednia część zakrętu obręczy

Raport QEEG

Markerem blokowania jest tzw. „gorący ACG – przednia część zakrętu obręczy””

  • Podwyższone wartości ilorazu sumy amplitud Beta i HiBeta w Fz do sumy amplitud Beta i HiBeta w F3
  • Podwyższone wartości ilorazu sumy amplitud Beta i HiBeta w Fz do sumy amplitud Beta i HiBeta w F4
  • Podwyższone wartości HiBeta/Beta w Fz

Wykresy amplitud Beta i HiBeta powinny być lekko „uśmiechnięte”.
Linie czerwona i żółta powinny mieścić się w torach wyznaczonych przez P90 i P10.
Trójkątne („smutne”) wykresy fal HiBeta i Beta wskazują na blokowanie.
Znaczące asymetrie amplitud Alpha i Beta na przekrojach czołowych wskazują na tendencje depresyjne.

Dane pomiarowe

Raport QEEG

Tabelaryczne zestawienia danych pomiarowych.

Kolumny:

  • Amplitudy (wyrażone w mikrovoltach)
  • Częstotliwości dominujące (Hz)
  • Artefakty (uV)
  • Amplitudy względne (pasma wąskie)
  • Amplitudy względne (pasma szerokie)

Wiersze:

  • Punkty diagnozowane w systemie 10-20
  • Oczy zamknięte, otwarte, zadanie

Kolorem czcionki zaznaczono odchylenie od wartości normatywnych.
Amplituda względna wyliczana jest jako iloraz danego pasma do sumy wszystkich pasm. Różnice miedzy np. SMR% w tabeli pasm szerokich i wąskich wynikają z innego zakresu pasm uwzględnionych przy wyliczaniu wartości względnej, w szczególności przy pasmach szerokich nie uwzględnia się 2-4Hz.
Podwyższone (czerwone lub żółte) wartości artefaktów wskazują na ew. wystąpienie zakłóceń podczas pomiarów, które mogą mieć wpływ na ocenę QEEG:

  • Mruganie, ruchy gałek ocznych 0-2Hz
  • Napięcia mięśniowe 42-48Hz
  • Zakłócenia sieciowe i mięśniowe 48-60Hz

Rekomendowane protokoły amplitudowe i koherencyjne

Raport QEEG
Rating protokołów wyliczany jest na podstawie ponad 120 parametrów EEG.
Dla każdego miernika oblicza się wielkość przekroczenia wartości progowych.
Przekroczenia są normalizowane i sumowane.
Im większe kółko, tym bardziej rekomendowany protokół.
Rekomendowane są protokoły amplitudowe jednokanałowe.
W praktyce bardzo często stosuje się ich kombinacje dwukanałowe lub czterokanałowe.
Raport sugeruje również indywidualne ustawienia pasm rytmów.
Zalecane pasma są wyliczane w oparciu o częstotliwości dominujące.
Kolor kółka wskazuje na typ treningu:

  • Czerwony: wzmacnianie Beta
  • Żółty: tłumienie HiBeta
  • Niebieski: wzmacnianie Alpha
  • Fioletowy: wzmacnianie SMR
  • Zielony: tłumienie Theta i HiBeta

Rekomendacja dotyczy również protokołów koherencyjnych:

  • Koherencja Up – zalecany trening podwyższania koherencji fal Alpha lub Theta
  • Koherencja Down – wskazany trening obniżania koherencji fal Beta i HiBeta.

Uzasadnienie rekomendacji

  • Dla każdej rekomendacji wyświetlanych jest 10 z 120 mierników z największymi przekroczeniami wartości progowych (normatywnych).
  • Przy każdym parametrze podano:
  • Symbol:
    • Czerwony krzyżyk – istotne odchylenie na znaczącym parametrze
    • Żółty wykrzyknik – odchylenie nieznaczne lub parametr ma niską wagę.
    • Zielony check – w normie
  • Nazwa parametru
  • Wartość odczytana z pomiarów
  • Wartość normatywna (P20 lub P50 lub P80)
  • Pasek
  • Długość i kolor paska wskazuje na poziom przekroczenia norm i wagę parametru.
    • Brązowy i Czerwony – istotne i bardzo istotne
    • Pomarańczowy i Żółty – mniej istotne
  • Im dłuższe i ciemniejsze paski oraz bardziej różnorodne mierniki na liście „Top10”, tym silniejsza rekomendacja dla protokołu.

Analiza Swingle’a

  • Ocena ilościowa EEG zgodna z systemem opracowanym przez Paula Swingle.
  • Przy oszacowaniu Swingle stosowane są specyficzne definicje zakresów pasm, np. HiBeta 25-40Hz.
  • Wartości poszczególnych parametrów Swingle są nieporównywalne z wartościami parametrów zmierzonych według innych definicji.
  • Ocena Swingle ograniczona jest do pięciu punktów.
  • Dla każdego analizowanego punktu wyświetlane są testowane parametry, ich wartości oraz komentarz:
  • W normie
  • Opis symptomów statystycznie współwystępujących w przypadku przekroczenia wartości normatywnych.